Door Nanco Oudejans, student/onderzoeker Politiekundige Bachelor
Steeds meer grote evenementen vinden plaats in Nederland. Voorbeelden hiervan zijn Koningsdag, de 4daagse feesten in Nijmegen, popconcerten en festivals. Dit kost veel politiecapaciteit. Door de krappe bezetting van agenten op de basisteams komen agenten vanuit de hele eenheid werken bij dit soort evenementen. Een flexibele inzet van je beschikbare personeel is prettig voor de politie organisatie. De keerzijde is dat de agenten van ‘buiten’ niet bekend zijn met de omgeving. Überhaupt kan je stellen dat op sommige grote evenemententerreinen zoals op het Goffertpark te Nijmegen, waar per optreden 65.000 bezoekers op af komen, de agent de omgeving in die situatie niet kent. Dit betekent dat agenten in de huidige situatie niet goed zijn voorbereid op het werk. Dit moet anders!
Na mijn opleiding tot politieagent kwam ik werken op basisteam Nijmegen-zuid. Hier kwam ik in aanraking met grote evenementen en de onbekendheid van deze omgevingen, ondanks dat ik in de regio woon. Tijdens een optreden op het Goffertpark sprak ik hierover met Ferda Yondemli, teamchef Nijmegen-zuid. Tijdens dit gesprek kwamen we op het idee van virtueel verkennen van het terrein. Het leuke idee parkeerde werd geparkeerd in mijn hoofd totdat ik twee jaar later in de doorstroomopleiding tot politiekundige zat. Tijdens het bedenken van mijn thesis onderzoeksvraag kwam ik in contact met Henry Willering, de teamchef van ATOE (Afdeling Technische Operationele Expertise) van de landelijke eenheid. Hij zag mogelijkheden in het virtueel verkennen van een evenemententerrein. Van het één kwam het ander. Op dit moment voer ik, samen met ATOE, EVTR (Experteam Visualisatie Technische Reconstructie) van de landelijke Forensische Opsporing, de onderzoeksafdeling weerbaarheid van de politieacademie onder leiding van lector Annika Smit, virtuele simulaties van de politieacademie en ons basisteam Nijmegen-zuid, een mooi en bijzonder experimenteel onderzoek uit. Het Goffertpark gaan we virtueel verkennen ter voorbereiding op een van de grote live concerten deze zomer. Het onderzoek heeft als vraag: Op welke wijze verandert het oriënteren en navigeren van politieagenten op een evenemententerrein na kennisname van de spatiële elementen in een virtuele omgeving?
Navigeren en oriënteren vormen de basis van verplaatsing over een terrein. Wanneer we kunnen aantonen in welke mate de bekendheid met het terrein invloed heeft op de verplaatsing en het bijkomende stresslevel heeft dit mogelijk invloed op de manier van voorbereiden van de agenten. Het meten van het verschil in verplaatsing en stress na virtuele verkenning in vergelijking met de huidige voorbereiding is nog niet zo makkelijk. Gelukkig zijn zowel de eerder genoemde politie partijen als externen bereid om mee te helpen de onderzoeksvraag zo goed mogelijk te beantwoorden.
Tijdens het onderzoek worden 40 agenten in twee groepen te verdeeld. De eerste groep gaat virtueel het evenemententerrein verkennen waarin de 65.000 bezoekers aanwezig zijn. De virtuele bezoekers gaan zich natuurlijk voortbewegen over het terrein om de agent een goede indruk te geven van de situatie. De tweede groep krijgt een detailkaart van het evenemententerrein en gaat deze bestuderen. Na de voorbereiding gaan de agenten zich individueel verplaatsen over het evenemententerrein. We meten de hartslag, de afgelegde route en de tijd die hij nodig heeft om op een opgegeven locatie aan te komen. Met de hartslag kan TNO de stresslevel bepalen met een net ontwikkelde methode. Als laatste nemen we nog een interview af en doen we enkele testjes. In samenwerking met het Universitair Medische Centrum Maastricht gaan we het stresshormoon cortisol meten.
Het bouwen van de virtuele omgeving van evenemententerrein Goffertpark is een mooie uitdaging. 12 Studenten van de opleiding informatica met de studierichting gametechnologie van de universiteit Utrecht gaan met hulp van ATOE en EVTR deze omgeving in een half jaar tijd bouwen. Zo heeft EVTR het Goffertpark met drones en met een mobiele landmeetinstrument ingemeten en gefotografeerd. Dit leverde niet alleen heel veel data en veel nieuwe inzichten op, maar ook mooie beelden waar de studenten nu mee aan de slag zijn. Met de opbouw van onder andere de tenten en de podia heeft MOJO, de evenementenorganisatie geholpen. Het publiek dat door het evenemententerrein loopt wordt gesimuleerd door de plug-in van Ucrowds. Uiteindelijk moet dit alles dan ook nog worden getoond met behulp van een Virtual Reality bril. Het gebruiken van de VR-bril bleek na literatuuronderzoek en samenwerking met de afdeling neuropsychologie van het Leids Universitair Medische Centrum de beste werkwijze te zijn. De agenten moeten in een kwartier de belangrijkste herkenningspunten voorgeschoteld krijgen en moeten daarna een goede basis plaatselijke bekendheid hebben.
Gaande het onderzoek bleken er uit meerdere kanten interesse te zijn voor de virtuele omgeving van het Goffertpark. Vooral de combinatie met de crowd simulation blijkt interessant. Wat als je politieagenten in opleiding kan laten ervaren wat het is om zich te verplaatsen in een grote mensenmassa. Maar ook wat gebeurd er als een calamiteit zich voordoet op zo’n terrein en de mensen willen weg. Wat kan je met deze kennis als zo’n incident moet sturen als leidinggevenden. Een ander mogelijke toepassing is het gebruik van de VR omgeving voor een table top (gesprek tussen de veiligheidspartners en de evenementenorganisatie). De genoemde toepassingen worden momenteel onderzocht op hun haalbaarheid, maar zien er veelbelovend uit. Hopelijk draagt deze studie en dus virtual reality bij aan een beter voorbereiding op het agentschap tijdens de opleiding, maar ook op beter voorbereide operationele inzetten.