Gido Hakvoort & Teun Lucassen, hogeschool Windesheim
Echte opdrachten vanuit de praktijk voor studenten HBO-ICT van Hogeschool Windesheim wordt gezien als zeer belangrijk voor hun ontwikkeling. In plaats van opdrachten verzonnen door docenten werken de studenten nu aan vraagstukken van professionals. Dit levert niet alleen veel meer motivatie op bij de studenten, maar zorgt ook voor een veel rijkere leeromgeving. Samenwerken met studenten kan bij HBO-ICT op verschillende manieren. De opleiding acteert op grote schaal waardoor een breed aanbod van onderwerpen en vormen mogelijk is.
Virtual Reality for Rehabilitation
Zo kwamen begin 2019 het bedrijf V3RLabs, Revalidatiecentrum Vogellanden en Windesheim bij elkaar om de toepassing van Virtual Reality (VR) voor revalidatietrajecten te onderzoeken. Voor de opleiding HBO-ICT was dit een mooie gelegenheid om een viertal studenten te laten werken aan een opdracht uit de praktijk. Uitgerust met een HTC‑Vive Pro en een Leap Motion gingen zij op zoek naar verschillende mogelijkheden om revalidatiepatiënten te laten oefenen in een VR-omgeving. Samen met een ergotherapeut vanuit Vogellanden werkte de groep studenten 10 weken op locatie aan een VR-omgeving voor patiënten met een tijdelijk verlamde arm of hand. Voor deze patiënten is het blijven stimuleren van de hersenen van belang om het revalidatietraject spoedig te laten verlopen. Een veelgebruikte therapievorm hierbij is spiegeltherapie waarbij de hersenen als het ware voor de gek worden gehouden en het lijkt alsof een verlamde arm/hand toch in beweging is. Dit is in VR natuurlijk na te maken en VR biedt daarnaast een breed scala aan nieuwe mogelijkheden. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van een Leap Motion kunnen handbewegingen vertaald worden naar de VR-omgeving. Ook kunnen patiënten dit makkelijker thuis gebruiken en kunnen minigames het oefenen zelf zowel aantrekkelijker als uitdagender maken. De opdracht heeft geleid tot een prototype waarmee de studenten de Winnovation Award in de categorie Games wonnen.
Student doet oefeningen met zijn rechterhand, maar in de VR-bril ziet hij zijn linkerhand de oefeningen uitvoeren.
Samenwerken voor langere tijd
Met het werkende prototype is eind 2019 een tweejarig project gestart samen met het Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg en een subsidie van TechForFuture om het idee verder uit te werken en de toepassing zelf te onderzoeken. Het afgelopen jaar hebben studenten vanuit het semester Game Studio het bestaande prototype verder uitgebreid en verschillende minigames ontwikkeld die voor spiegeltherapie kunnen worden ingezet.
Kippen voeren in een virtuele oefenruimte.
Naarmate de ontwikkeling van de VR-omgeving vordert zijn studenten vanuit het semester Quality in Software Development begonnen met het creëren van algoritmes om te detecteren of oefeningen op de juiste manier werden uitgevoerd en om individuele voortgang van patiënten te kunnen analyseren. Daarnaast werkten studenten vanuit het semester Web Development aan een portaal waar therapeuten inzicht krijgen in de voortang van de patiënten. Inmiddels hebben ruim 40 studenten aan het project meegewerkt en krijgt de VR-omgeving steeds meer vorm. Parallel aan deze activiteiten is er in overleg met de betrokken ergotherapeut en onderzoekers van het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg begonnen met het opzetten van een eerste onderzoek naar de toepassing van een VR-omgeving voor spiegeltherapie. Het komende jaar zal dit onderzoek worden afgerond wat nieuwe inzichten zal geven voor de verdere ontwikkeling van de VR-omgeving. Daarnaast wordt er gekeken naar het gebruiken van nieuwe hardware zoals de Oculus Quest (1 en 2) en het toevoegen van andere therapievormen. De studenten, hun verschillende achtergronden en expertises krijgen vanuit V3RLabs en Vogellanden veel waardering en de meerwaarde van hun werk en inzet wordt erkend en benadrukt.
Multidisciplinariteit in de basis
In het project Virtual Reality for Rehabilitation ligt de basis van de samenwerking binnen het semester Game Studio. In dit semester lopen de studenten stage bij het eigen leer/werk-bedrijf 038Games (www.038games.nl). Dit zijn niet alleen studenten van de opleiding HBO-ICT, maar ook van diverse andere opleidingen die relevant zijn bij de ontwikkeling van serious games. Denk hierbij aan grafische vormgeving, game artists, designers, etc. 038Games is multi-level, dat wil zeggen dat deelname mogelijk is vanuit MBO, HBO en WO. De studenten uit de verschillende richtingen vormen samen multidisciplinaire teams die gedurende een semester een vraagstuk uit de praktijk aanpakken. Ze besteden het leeuwendeel van hun tijd aan dit project; ongeveer 4 à 5 dagen per week. Kleinere deelvraagstukken kunnen ook prima ondergebracht worden in andere semesters.
Virtual Reality for Rehabilition is uiteraard niet het enige VR project waaraan gewerkt wordt. Zo is er inmiddels ook veel ervaring met onderwerpen als VR schietsimulatie en gevaarsbeheersing (beiden binnen het Politie-domein), maar wordt ook gewerkt aan een multiplayer VR Escaperoom voor de Brandweer.
Quality in Software Development zorgt voor meer theoretische verdieping voor de HBO-ICT studenten. Opdrachten met complexe technische probleemstellingen of ingewikkelde algoritmiek kunnen dus prima daar worden uitgevoerd. Web-gerelateerde opdrachten passen weer heel goed in het semester Web Development en game-vraagstukken van meer technische aard vinden weer een plek in Games Programming. De projecten in deze semesters beslaan ongeveer de helft van die in Game Studio. Om de inzet binnen de verschillende semester te coördineren heeft de opleiding HBO-ICT een tweetal relatiebeheerders binnen het docententeam aangesteld. Zij hebben kennis over de mogelijkheden binnen alle onderdelen van het onderwijs en kunnen in overleg met hun collega’s opdrachten een goede plek geven. Wil je meer weten over samenwerken met HBO-ICT? Ze zijn bereikbaar via samenwerkenmetict@windesheim.nl.